Maria

In mei 2017 bracht Paleis voor Volksvlijt Maria, een moderne opera over de Zoete Lieve Vrouw van ’s-Hertogenbosch.

De Mariakapel van de Kathedrale Basiliek van de H. Johannes Evangelist is al eeuwenlang het thuis van de Zoete Lieve Vrouw van ‘s-Hertogenbosch. In de meimaanden verlaat het mirakelbeeld echter haar vertrouwde plaats; dan wordt het in processie door de straten van ‘s-Hertogenbosch gedragen en naast het altaar van de Sint-Jan geplaatst.

Dit gegeven werd in 2017 gebruikt om – in de toen lege Mariakapel – een aan de Zoete Lieve Vrouw gewijde voorstelling te spelen. Een bijzondere muziektheaterproductie die, passend in de traditie van de Rooms-Katholieke kerk, de ondertitel ‘een modern mysteriespel’ kreeg.

Voor librettist Henri Swinkels was het boek Mirakelen van onse Lieve Vrouwe tot ‘s-Hertoghenbosch het startpunt, maar niet het eindpunt. Aan het beeld zijn vele wonderen toegedicht, maar het beeld zelf vertelt ook een wonderlijk verhaal. En dat is, net als het verhaal van Maria zelf, een bewogen geschiedenis.

Maria werd jong, en zonder dat zij getrouwd was zwanger. Zij moest toezien hoe haar kind eerst werd toegejuicht, daarna vervolgd, en uiteindelijk ter dood gebracht. Haar Bossche standbeeld werd lelijk bevonden, verguisd en bijna vernietigd door verbranding. Aan het uit eikenhout gesneden beeld werd geschaafd, het werd opgehemeld en uitgebuit. Het deel van het beeld dat kind was, raakte tijdelijk kwijt. En ook werd de Zoete Lieve Vrouw gedwongen te vluchten voor geweld.

Al wat Maria en wat de Zoete Lieve Vrouw overkwam, weerspiegelt wat een vrouw in deze wereld mee kan maken. Mezzosopraan Anne-Marijn Smulders vertolkte (begeleid door live-muzikanten) de dochter die niet aan schoonheidsidealen voldoet, de moeder die haar kind kwijtraakt en de zus die een verscheurd land moet ontvluchten en pas na lange tijd naar haar geboortegrond terug kan keren.